*🎯 ‘ जिथं डोकं झुकवायचं ती जागा डोकं झुकवण्याच्या योग्यतेची आहे की नाही ते पहावं ‘ !! 🎯*लेखक :- डॉ.आ. ह. साळुंखे

*🎯 ‘ जिथं डोकं झुकवायचं ती जागा डोकं झुकवण्याच्या योग्यतेची आहे की नाही ते पहावं ‘ !! 🎯*

•–••–••–••😴••–••–••–•

 

*{ लेखक :- डॉ.आ. ह. साळुंखे }*

 

^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^

°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°

••• _[ आत्ता मी जो किस्सा सांगणार आहे, तो मी कुणाकडून ऐकला, कुठं वाचला किंवा केव्हा तरी माझ्याच मनात स्फुरला, यातलं आज मला काहीही आठवत नाही … पण गेली कित्येक वर्ष तो माझ्या मनात, माझ्या सोबतीला आहे … मी न कंटाळता तो अनेकदा अनेकांना सांगितला आहे कारण त्याचा आशय मला नेहमीचं नवी वाट दाखवणारा वाटला आहे … ]_

 

l§l§l§l§l§l§l§l§l§l§l§l§l§l

 

••• एकदा एका गृहस्थाला डोंगरावरच्या एका मंदिरात जायचं होतं …

 

••• त्यासाठी तो डोंगराच्या पायथ्याला आला …

 

••• ‘चपला पायथ्यालाच ठेवून डोंगर चढायचा असा नियम होता …’

 

••• त्यामुळं त्यानं तिथंच चपला काढून एका बाजूला ठेवल्या …

 

••• पण त्याच्या मनात संशयाचा एक भोवरा फिरू लागला …

 

••• आपण मंदिरात जाऊन परत येईपर्यंत चपला इथं राहतीलच, याची त्याला खात्री वाटेना …

 

••• थोडा विचार केल्यावर त्याला एक युक्ती सुचली …

 

••• त्यानं शेजारच्या झाडांची काही पानं आणि फुलं तोडली आणि ती चपलांवर पसरून चपला दिसणार नाहीत अशी व्यवस्था केली …

 

••• नंतर तो मंदिराकडं निघून गेला …

 

••• तो मंदिरातून परत खाली आला, तेव्हा त्याला एक खास दृश्य दिसलं …

 

••• अर्थात ते त्याला अपेक्षितच होतं …

 

••• तो डोंगरावर गेल्यानंतर पाठीमागून जी जी व्यक्ती तिथं आली तिला तिथं आधीच कुणीतरी फुलं वाहिली असल्याचं दिसलं …

 

••• त्यामुळं तिथं एखादी देवता असावी आणि वरच्या मंदिरात जाण्यापूर्वी पायथ्याच्या त्या देवतेची पूजा करण्याची प्रथा असावी असा तिचा ग्रह झाला …

 

••• त्यामुळं येणाऱ्या प्रत्येक व्यक्तीनं फुलं, पानं, तांदूळ, हळद-कुंकू, बुक्का, गुलाल यांपैकी काही ना काही तरी वाहून त्यांच्या ढिगाऱ्यापुढं प्रणाम करायला सुरुवात केली …

 

••• काय घडलं होतं, ते अगदी स्पष्ट आहे …

 

••• त्याच्या चपला सुरक्षित तर होत्याचं पण असंख्य लोक त्यांच्यापुढं आपलं डोकं झुकवत होते …

 

••• त्याच्या पायात घालण्याच्या वस्तूवर त्यांची मस्तकं टेकत होती …

अत्यंत नम्रपणानं, श्रद्धेनं, भक्तिभावानं, समर्पणाच्या उत्कटतेनं …

 

••• *हे असं का घडलं, तेही स्पष्ट आहे …*

 

••• त्या गृहस्थाच्या पाठीमागून येणाऱ्या व्यक्तीनं तिथं फुलं पाहिली आणि त्यांच्याखाली देवता असल्याचा तर्क केला …

 

••• तिथं देवता आहे असं मानून तिनं तिची पूजा केली आणि तिच्यापुढं मस्तक झुकवलं …

 

••• फुलं बाजूला करून तिथं खरंच देवता आहे का, हे पाहण्याचे कष्ट घेतले नाहीत …

 

••• तसं करण्याचं धेर्य दाखवलं नाही की तसं करण्यासाठी बुद्धी सुद्धा वापरली नाही …

 

••• त्या व्यक्तीच्या पाठीमागून येणाराचं काम तर आणखी सोपं झालं …

 

••• पुढच्यानं डोकं झुकवलं म्हटल्यावर मागच्यानंही झुकवलं …

 

••• त्याचं डोकं वेगळं, त्याचे विचार वेगळे, त्याची बुद्धी वेगळी आणि आपलं डोकं वेगळं आहे, आपण स्वतंत्रपणानं विचार करू शकतो, याच भानच हरवलं होतं …

 

••• एका परीनं आपल्याला एक स्वतंत्र डोकं आहे, याचा विसरच पडला होता …

 

••• एकाचं डोकं झुकलं, की हजार जणांची डोकी झुकत होती …

 

••• जणू काही ती स्वतंत्र अस्तित्व असलेली वेगवेगळी हजार डोकी नव्हती, तर एकाच डोक्याची केवळ विविध प्रतिबिंब होती …

 

••• याचा परिणाम व्हायचा तोच झाला …

 

••• जी जागा डोकं झुकवण्याच्या लायकीची नव्हती, तिथं डोकी झुकवली गेली …

 

••• याचा एक अत्यंत क्लेशकारक असा अर्थ हा झाला, की तिथं झुकणाऱ्या डोक्यांची लायकीही तीच होती …

 

••• वस्तुतः निसर्गानं त्या प्रत्येक डोक्यामध्ये अपार बुद्धिमत्ता भरलेली होती पण चपलांवर डोकं झुकवणारांनी ती बुद्धिमत्ता दडपून टाकली होती …

 

••• तिची अवस्था असून नसल्यासारखी केली होती …

 

••• *” खरं तर आपलं मस्तक हा एका दृष्टीनं जगातला सर्वांत पवित्र असा पदार्थ होय … अमोल असा अवयव होय … तो कुणापुढं झुकवायचाच नाही, असं मुळीच नाही … कृतज्ञता, आदर यांसारख्या भावना व्यक्त करण्यासाठी तो विवेकपूर्वक योग्य ठिकाणी जरूर झुकवावा; पण तो झुकवण्यापूर्वी त्याला जिथं झुकवायचं ती जागा, त्यानं झुकावं अशा योग्यतेची आहे की नाही ते मात्र तपासून घ्यायला हवं …!! “*

 

••• कित्येकदा आपण जिथं मस्तक झुकवतो ती जागा त्या योग्यतेची तर नसतेच, उलट आपला अपमान करणारी, आपली विटंबना करणारी, आपल्याला अंधारात ढकलणारी असते …

 

••• ती आपला तिरस्कार करीत असते आणि आपण तिचा पुरस्कार करीत असतो …

 

••• ती आपला धिक्कार करत असते आणि आपण तिचा सत्कार करत असतो …

 

••• खरं तर आपलं हे वागणं आपल्याच दृष्टीनं लाजिरवाणं असतं …

शत्रुला मित्र समजणारं असतं …

 

••• आपण मात्र कुठल्या तरी कल्याणकारकाची पूजा करत असल्याच्या उदात्त भावनेनं विनम्र झालेले असतो, भारावून गेलेले असतो …

 

••• आपली अशी घोर फसवणूक होऊ नये असं वाटत असेल तर आपलं मस्तक झुकवण्यापूर्वी चिकित्सा करण्याची सवय लावायला हवी …

 

••• व्यवहारात अगदी प्रत्येक पावलागणिक चिकित्सा करता येईल, असं नव्हे …

 

••• तरीही स्थूल मानानं आपल्या बुद्धीला ही सवय लावणं आवश्यक आहे …

 

••• आपल्या मस्तकाची प्रतिष्ठा राखायची असेल, आपले स्वत्व जपायचं असेल, आपला स्वाभिमान सांभाळायचा असेल आणि आपला खराखुरा विकास साधायचा असेल, तर हे करावंच लागेल …

•————————•

*लेखक :- डॉ आ. ह. साळुंखे*

•————————•